Boek: De Spoorzone in Tilburg 1863-2023
Op 29 september verschijnt het boek "De Spoorzone in Tilburg 1863-2023" geschreven door diverse auteurs onder redactie van Henk van Doremalen, Ronald Peeters en Rob van Putten.
Het 336 pagina's tellende boek met maar liefst 480 vaak niet eerder gepubliceerde historische en recente foto's kan gekenschetst worden als HET boek over de Spoorzone in Tilburg. Centraal staat daarbij de historie van de spoorlijnen, het station, de werkplaats van de spoorwegen en het Spoorpark. Alle aspecten van het ontstaan en de ontwikkeling van het gebied tussen Ringbaan-West en NS plein met als zuidelijke begrenzing de Hart van Brabantlaan / Spoorlaan en als noordelijke begrenzing de spoorlijn Breda-Tilburg en de Lange Nieuwstraat komen aan bod. Dat gebied ten noorden van het oude centrum van Tilburg duiden we aan als de Spoorzone in ruime zin.
Cover "De Spoorzone in Tilburg 1863-2023". © Stichting tot Behoud van Tilburgs Cultuurgoed.
Het boek bestaat uit vier hoofdstukken. In het eerste stuk komt de ontwikkeling van het gebied aan bod tot het einde van de negentiende eeuw. Archeologische opgravingen en in de 19e eeuw de ontwikkeling op economisch terrein, religie, onderwijs en zorg passeren de revue.
Het tweede hoofdstuk handelt over de plannen voor en de aanleg van spoorlijnen. Op 1 oktober 1863 werd de verbinding Breda Tilburg geopend. Een uitgebreid verslag van de openingsfestiviteiten in het Nederlandsch Magazijn uit 1863 is als facsimile opgenomen. De overwegproblematiek, de hoogspoorplannen en het bijzondere station komen hier aan de orde.
Het derde hoofdstuk omvat de geschiedenis van de spoorwegwerkplaats van 1868 tot het opheffen in 2011. Ook hier een facsimile van het artikel dat journalist Neideck schreef over zijn bezoek aan de werkplaats in 1887. In 2003 verscheen de geschiedenis van d'n Atelier als boek, maar dit was slechts beperkt verkrijgbaar (en niet in de handel). Het is bewerkt en aangevuld en voorzien van tientallen (andere) foto's. Ook allerlei bijzondere ontwikkelingen komen hier in aparte artikelen aan de orde.
Het vierde hoofdstuk gaat specifiek over de recente ontwikkelingen in de Spoorzone, de bijzondere waarde die het gebied heeft voor Tilburg en het belang van diverse gebouwen. Dat laatste wordt specifiek toegelicht in woord en beeld. Ook de ontwikkeling van het spoorpark van onbebouwd gebied, aanleg Bels Lijntje, voetbalveld NOAD, goederenstation tot het huidige spoorpark komt aan bod.
Wat betreft het beeldmateriaal is uit tal van bronnen geput, historisch en meer recent, waarbij speciale aandacht voor de fotografen Johan Dekkers en Jan van Oevelen. Oud-werknemer dieselmonteur Johan Dekkers, die lang ook de eigen bedrijfsfotograaf was, beschikt over een enorme collectie van het werken in de werkplaats, waar ruim gebruik van is gemaakt. Jan van Oevelen 'huisfotograaf' van het Stadsmuseum, heeft twee grote reportages gemaakt over de Spoorzone en het Spoorpark anno 2023. Het boek verschijnt in de Tilburgse Historische Reeks en het is een uitgave van de Stichting tot Behoud van Tilburgs Cultuurgoed.
Het boek kost € 29,50 en is vanaf 29 september verkrijgbaar in de boekhandels in Tilburg en Goirle en te bestellen (€ 29,50 en € 7,65 verzendkosten) via www.historietilburg.nl (info@historietilburg.nl).
Archeologisch graven op de Oude Markt
De gemeente Tilburg werkt sinds 2022 aan het nieuwe Stadsforum dat het grootste plein in de stad wordt. Binnenkort zal het gebied rond de Heikese kerk en de Oude Markt opnieuw worden ingericht. Deze nieuwe inrichting gaat gepaard met allerlei ingrepen in de bodem. Bij de Heikese kerk bevindt zich volgens historische deskundigen het oudste middeleeuwse deel van de huidige stad. In de bodem zijn archeologische sporen uit de middeleeuwen bewaard gebleven. Het doel van de opgraving is allereerst het onderzoeken van de bewoningsgeschiedenis van dit deel van Tilburg. Later volgt nog een onderzoek van het historisch grafveld dat rond de Heikese kerk lag. De eerste fase van het onderzoek vindt plaats tussen maandag 14 en vrijdag 25 augustus met een mogelijk uitloop tot en met 1 september. Geïnteresseerden kunnen iedere donderdag tijdens de opgraving vanaf 15.00 uur een bezoek brengen aan het archeologisch veld.
De archeologisch opgravingen op de Oude Markt. © Eigen beheer.
De opgraving wordt uitgevoerd door het cultuurhistorisch onderzoeksbureau BAAC (Bouwhistorie, Archeologie, Architectuurhistorie en Cultuurhistorie) onder de leiding van de gemeente Tilburg.
Meer over archeologie op de website Archeologische Vereniging Midden-Brabant.
De archeologisch opgravingen op de Oude Markt. © Eigen beheer.
Ansichtkaart uit 1934 - De Tilburgse markt. © Eigen beheer.
Op de site De Erfgoedstem verscheen (23 augustus 2023) het artikel: "Tilburgse opgraving brengt gebied rond Oude Markt terug in de tijd"
Piushaven 100 jaar
In het kader van 100 jaar Piushaven (1923-2023) verscheen onlangs het boekje 'Piushaven Buitengewoon Erfgoed'. Je kunt de publicatie downloaden van de site Piushaven 1923 - 2023. Tevens is het boekje voor € 3,00 te koop bij boekhandel Gianotten Mutsaers gevestigd aan de Tilburgse Emmapassage. 'Piushaven Buitengewoon Erfgoed' bevat veel historische informatie en foto's, het telt 33 pagina's.
Over de Piushaven en het Wilhelminakanaal verschenen eerder de boeken 'Kanaal op het zand' - Geschiedenis van het Wilhelminakanaal en van de Piushaven in Tilburg (2002) en 'Havengezichten' - Mensenverhalen rond de Tilburgse Piushaven (2011).
Opmerkelijke websites
Het zijn sites die ik regelmatig bezoek omdat ze de moeite waard zijn. Dit is puur een individuele beoordeling en de volgorde is alfabetisch.
Erfgoedvereniging Tilburg: monumenten op de kaart
Tilburg staat niet bekend als een monumentenstad. Geen middeleeuws centrum en oude stadsmuren, maar een industriestad uit de negentiende eeuw. Toch zijn er vele honderden beschermde monumenten en monumentwaardige panden. Misschien wat meer verspreid dan elders, maar voor wie goed wil kijken is er veel moois te zien. Een site van de Heemkundekring Tilburg (of Heemkundekring Tilborch).
De Hasselt voor 1832
Deze site gaat over de wijk (herdgang) de Hasselt in Tilburg voor het jaar 1832. De bedoeling van deze site is om alle mensen die voor 1832 in de Hasselt gewoond hebben, in kaart te brengen en aan te geven waar ze gewoond hebben. Te beginnen met de huiseigenaren.
De site bevat beschrijvingen van huizen, verschillende kaarten en ruim 3000 erfdelingen, verkopingen, erfmangelingen, testamenten, enz.. Deze documenten zijn voor zover mogelijk gebruikt bij de beschrijving van de geschiedenis van de afzonderlijke huizen. Er zijn verschillende ingangen via het menu waarmee de huizen, documenten en personen gevonden kunnen worden.
Regionaal Archief Tilburg
Regionaal Archief Tilburg biedt een schat aan historische, genealogische en beeldinformatie van de stad Tilburg en de aangesloten gemeenten Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Dongen, Drimmelen, Geertruidenberg, Gilze en Rijen, Goirle, Hilvarenbeek, Loon op Zand, Oisterwijk, Oosterhout en Waterschap De Dongestroom.
Rosmolenplein
Het Rosmolenplein in Tilburg is op het eerste gezicht een doodnormaal plein. Het aanzien nauwelijks waard misschien. Dagelijks razen duizenden auto's aan het plein voorbij, honden deponeren hun uitwerpselen op de eens zo groene grasmat en soms ligt er meer vuil naast de prullenbakken dan er in.
Toch is dit plein meer dan een verkeersknooppunt met parkeerplaatsen voor de omwonenden. Het bestaat al vele honderden jaren, net als de aangrenzende stratenstructuur. Sterker: het plein dankt haar bestaan aan deze eeuwenoude stratenloop, waardoor straten en plein een onlosmakelijk geheel vormen.
Reacties via het contactformulier.
Toen in Tilburg: zo zag zorgwoning Sint Jozefzorg er vroeger uit
In 1948 werd in Tilburg de stichting Sint Jozefzorg opgericht door de rooms-katholieke kerk. Met die katholieke waarden realiseerde de stichting, het voor die tijd, meest moderne en luxe bejaardentehuis aan de Ringbaan Zuid. Kijk je mee naar dit mooie stukje geschiedenis?
Tekst op de ansichtkaart: Tilburg, Pension St. Jozefzorg
Op de voorgrond de Ringbaan Zuid met daarnaast de ventweg. In de verte de schoorsteen van AaBe.
© Eigen beheer.
Deze en Gene kaant in Tilburg
Alweer een geweldige film van Bij ons in Tilburg. Op het YouTube-kanaal van Gerard Otten zijn alle films te bekijken.
Ondergetekende is van "deeze kaant" (Broekhoven II).